సుమతి పద్యం - 103 (paaterugani pathi koluvunu)

పాటెరుగని పతి కొలువును
గూటంబున కెరుకపడని గోమలి రతియున్
జేటెత్త జేయు జెలిమియు
నీటికి నెదురీదినట్టు లెన్నగ సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! కష్టపడి పనిచేయడాన్ని అభినందించని యజమానికి సేవ చేయడం,లైంగిక జ్ఞానం లేని యువతితో  ఐక్యంగా ఉండటం చెడు వ్యక్తితో స్నేహం చెయ్యటం ఇవన్నీ ప్రవాహానికి ఎదురీదటం లాంటివి.

సుమతి పద్యం - 102 (sthiti leka balimi chelladu)

స్థితి లేక బలిమి చెల్లదు
స్థితి కలిగియు బలిమి లేక చెల్లదు స్థితి, యా
స్థితియును బలిమియు కలిగిన
యతనికిగా కాజ్ఞ చెల్లదవనిని సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక వ్యక్తికీ గొప్ప పదవి ఉంది సామర్థ్యం లేకపోయినా లేక మంచి సామర్థ్యం ఉంది పదవి లేకపోయినా ఉపయోగం ఉండదు.  ఒకే వ్యక్తికి మంచి సామర్థ్యం మరియు గొప్ప పదవి ఉంటె అతని ఆజ్ఞ అందరు పాటిస్తారు. 

సుమతి పద్యం - 101 (balavantuda naakemani)

బలవంతుడ నాకేమని
పలువురితో నిగ్రహించి పలుకుట మేల
బలవంతమైన సర్పము
చలిచీమల చేత జిక్కి చావదె సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక బలమైన పామును, చాలా సంఖ్యలో ఉన్న చిన్న చీమలు చంపవచ్చు. మనిషి కూడా తాను బలవంతుడనని  వేరే వారితో తప్పుగా ప్రవర్తిస్తే అతనికి కూడా పాముకు పట్టిన గతే పడుతుంది. 

సుమతి పద్యం - 100 (veedemu seyani norunu)

వీడెము సేయని నోరును
జేడెల యధరామృతంబు జెందని నోరున్
పాడంగ రాని నోరును
బూడిద కిరవైన పాడు బొందర సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! తమలపాకు రుచి చూడని నోరు, ఒక మహిళ యొక్క కింది పెదవి మాధుర్యాన్ని పీల్చుకోని నోరు, పాడలేని నోరు, బూడిదకు గుంట వంటిది. 

సుమతి పద్యం - 99 ( vinadagu nevvaru cheppina)

వినదగు నెవ్వరు చెప్పిన
వినినంతనే వేగపడక వివరింపదగున్
గని కల్ల నిజము దెలిసిన
మనుజుడెపో నీతిపరుడు మహిలో సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఎవరు చెప్పిన వినాలి కానీ విన్న వెంటనే తొందర పడకూడదు, నిజానిజాలు అంచనా వేసి ఒక నిర్ణయానికి వచ్చిన వాడే ఈ భూమి మీద నిజాయితీపరుడు.  

సుమతి పద్యం - 98 (veyyaaru nadulu jalanidhi)

వెయ్యారు నదులు జలనిధి
తియ్యక ననిశంబు గలయ తియ్యన గలదా
కుయ్యిడు వానికి జ్ఞానము
వెయ్యి విధంబులను దెలుప వృధారా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! వెయ్యి నదులు నిరంతరం సముద్రంలో చేరినప్పటికీ, సముద్రం తీపిగా మారదు. అదే విధంగా ఒక దుష్ట వ్యక్తికి వెయ్యి విధాలుగా జ్ఞానం ఇవ్వండి, అతను మారడు. ఇది వ్యర్థమైన ప్రయత్నం అవుతుంది.

సుమతి పద్యం - 97 (varadaina chenu dunnaku)

వఱదైన చేను దున్నకు
కరవైనను బంధుజనులకడ కేగకుమీ
పరులకు మర్మము సెప్పకు
పిఱికికి దళవాయితనము బెట్టకు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! కరువు సమయంలో పొలం దున్నుకోకండి, కరువు ఉన్నప్పటికీ బంధువుల వద్దకు వెళ్లవద్దు, బయటివారికి రహస్యాలు బహిర్గతం చేయవద్దు, పిరికి వాడిని సైనికాధికారిగా నియమించవద్దు.

సుమతి పద్యం - 96 (vari panta leni yoorunu)

వరిపంటలేని యూరును,
దొరయుండని యూరు, తోడు దొరకని తెరువున్
ధరను బతిలేని గృహమును,
నరయంగా రుద్రభూమి యనదగు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఈ ప్రపంచంలో వరి పొలం లేని గ్రామం, పాలకుడు నివసించని ప్రదేశం, తోడు లేకుండా ప్రయాణం, భర్త లేని ఇల్లు శ్మశానంతో సమానం. 

సుమతి పద్యం - 95 (roopinchi paliki bonkaku)

రూపించి పలికి బొంకకు
ప్రాపగు చుట్టంబు కెగ్గు పలుకకు, మదిలో
గోపించు రాజు గొల్వకు
పాపపు దేశంబు సొరకు, పదిలము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక విషయం గురించి పూర్తిగా తెలుసుకొని మాట ఇచ్చిన తరువాత దానిని తప్పకూడదు, మీకు సహాయం చేసే బంధువులకి హాని కలిగించవద్దు, కోపంగా ఉన్న రాజుకి సేవ చేయకు, పాపపు దేశాన్ని చేరకు. 

సుమతి పద్యం - 94 (raa pommani piluvani yaa)

రా పొమ్మని పిలువని యా
భూపాలునిగొల్వ భుక్తిముక్తులు గలవే?
దీపంబులేని యింటను
జేపుణికిళ్లాడినట్లు సిద్ధము సుమతి!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా!  దీపములేని ఇంట్లో పట్టు దొరకానట్లే, అసలు నిన్ను పట్టించుకోని రాజుని కొలిస్తే నీకు భక్తి, ముక్తి లభించవు. 

సుమతి పద్యం - 93 (maruvagavale noru neramu)

మరువగవలె నోరు నేరము
మరువగవలె దానమిచ్చి మదిలో నెపుడున్
మరువగవలె ఇష్టదైవము
మరువగవలె దొరల మేలు మదిలో సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఇతరులలో లోపాలను మరియు నీవు ఇతరులకి చేసిన సహాయాలని మరచిపోవాలి కానీ నీ ఇష్ట దైవాన్ని మరియు నీకు ఇతరుల నుండి అందిన సాయాన్ని మరచిపోకు.

సుమతి పద్యం - 92 (puli paalu dechi ichina)

పులిపాలు దెచ్చి ఇచ్చిన
నలవడగా గుండెగోసి యరచే నిడినన్
దలపొడుగు ధనము బోసిన
వెలయాలికిగూర్మిలేదు వినరా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక వేశ్యకి పులి పాలు తెచ్చి ఇచ్చినా, నీ హృదయాన్ని ఆమెకి సమర్పించినా, ఆమె ఎత్తుకు సమానమైన డబ్బు ఇచినప్పటికీ నిన్ను ప్రేమించదు.

సుమతి పద్యం - 91 (piluvani panulaku bovuta)

పిలువని పనులకు బోవుట
గలయని సతి రతియు, రాజు గానని కొలువున్
బిలువని పేరంటంబును
వలవని చేలిమియును జేయవలదురా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! పిలవని పనులకు వెళ్ళకూడదు, నీతో కలవటానికి ఇష్టపడని స్త్రీతో శృంగారం చేయకు, రాజుచే గుర్తింపబడని ఉద్యోగం చేయకు మరియు నిన్ను పిలవని శుభకార్యానికి వెళ్ళకు.     

సుమతి పద్యం - 90 (maataku braanamu satyamu)

మాటకు బ్రాణము సత్యము
కోటకుబ్రాణంబు సుభట కోటి ధరిత్రిన్
బోటికి బ్రాణము మానము
చీటికీ బ్రాణంబు వ్రాలు సిద్ధము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! మాటకు సత్యము, కోటకు భటులు, స్త్రీకి శీలము మరియు ఉత్తరానికి సంతకము ప్రాణము వంటివి అనగా అతి ముఖ్యమైనవి.  

సుమతి పద్యం - 89 (parahitamuleni sampada)

పరహితములేని సంపద
ధర నెవ్వడు గూర్చెనేని దక్కక పోవున్
మురిపెంబున జుంటీగలు
మరి కుడవక గూర్చు తేనె మార్గము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక వ్యక్తి ఇతరుల సంక్షేమం లేదా శ్రేయస్సును పరిగణనలోకి తీసుకోకుండా సంపదను కూడబెట్టుకుంటే, అది ఎప్పటికీ అతనితోనే ఉండదు. ఇది తేనెటీగలు తేనెను కాపాడటం లాంటిది, చివరకు తేనె సేకరించేవారు దానిని స్వాధీనం చేసుకుంటారు.

సుమతి పద్యం - 88 (mantrigalavaani raajyamu)

మంత్రిగలవాని రాజ్యము
తంత్రము చెడకుండా నిలుచుదఱచుగ ధరలో
మంత్రివిహీనుని రాజ్యము
జంత్రపు గీ లూడినట్లు జరుగదు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఈ ప్రపంచంలో మంత్రి సహాయంతో పాలించబడే రాజ్యంలో వ్యవహారాలన్నీ సక్రమంగా జరుగుతాయి. అదే మంత్రి లేని రాజ్య నిర్వహణ కీలు విరిగిన యంత్రం పనిచేసే విధంగా ఉంటుంది.

సుమతి పద్యం - 87 (mandalapati samukhambuna)

మండలపతి సముఖంబున
మెండైన ప్రధానిలేక మెలగుట యెల్లన్
గొండంత మదపుటేనుగు
తొండము లేకుండినట్లు తోచుర సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక తెలివైన ప్రధాన మంత్రి లేని రాజు యొక్క రాజ్యం, తొండంలేని ఏనుగులా అనిపిస్తుంది. 

సుమతి పద్యం - 86 (bangaaru kuduvabettaku)

బంగారు కుదువఁబెట్టకు
సంగరమున బారి పోకు సరసుడవై తే
సంగడి వెచ్చము లాడకు,
వెంగలితో జెలిమివలదు వినరా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఉత్తములైన వ్యక్తులు బంగారాన్ని తాకట్టు పెట్టరు, యుద్ధం నుండి పారిపోరు, అప్పు చేసి వస్తువులను కొనరు మరియు మూర్ఖులతో స్నేహం చేయరు.

సుమతి పద్యం - 85 (poruguna baga vaadundina)

పొరుగున బగ వాడుండిన

నిరవొందగ వ్రాతకడె యేలికయైనన్
ధరగాపు గొండెయైనను
గరణాలకు బ్రతుకులేదు గదరా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక వేళ శత్రువు, మంచి వ్రాతకాడు లేదా తనమీద తరచు ఫిర్యాదు చేసే రైతు ఇంటి పక్కనే నివసిస్తుంటే కరణం యొక్క జీవితం కష్టంగా ఉంటుంది.

సుమతి పద్యం - 84 (madi nokani valachiyundaga)

మది నొకని వలచియుండగ
మదిచెడి యొక క్రూరతిరుగున్
బోది జిలుక పిల్లి పట్టిన
జదువునే యా పంజరమున జగతిని సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! వేరే వ్యక్తితో ప్రేమలో ఉన్న స్త్రీని ఇంకొకడు ఎంత బలవంతం చేసిన వాడి ప్రేమను అంగీకరిస్తుందా? పిల్లి పట్టుకున్న చిలుక , తాను పంజరంలో ఉన్నప్పుడు పలికిన పలుకులు పలుకుతుందా? 

సుమతి పద్యం - 83 (maanadhanu daatmadriti chedi)

మానధను దాత్మద్రితి చెడి
హీనుండగు వాని నాశ్రయించుట యెల్లన్
మానెడు జలముల లోపల
నేనుగు మేయిదాచినట్టు లెరుగుము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఈ ప్రపంచంలో, గౌరవప్రదమైన మనిషి, దురదృష్టం కారణంగా, ఒక మామూలు మనిషిని చేరుకోవలసి వస్తుంది . ఇది ఏనుగు తన శరీరాన్ని తక్కువ నీరు ఉన్న కొలనులో దాయటం వంటిది.   

సుమతి పద్యం - 82 (purikini braanamu komati)

పురికిని బ్రాణము కోమటి,
వరికిని బ్రాణంబు నీరు వసుమతిలోనన్
కరికిని ప్రాణము తొండము
సిరికిని బ్రాణంబు మగువ, సిద్ధము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఈ ప్రపంచంలో, ఒక వ్యాపారి ఒక పట్టణానికి ప్రాణం వంటివాడు. నీరు వరి పంటకు ప్రాణాధారం; ఒక ఏనుగుకి తొండము చాలా ముఖ్యమైనది మరియు సంపదకు స్త్రీయే మూలం.

సుమతి పద్యం - 81 (pati kadaku tannu goorchina)

పతికడకు తన్నుగూర్చిన
సతికడకును, వేల్పుకడకు సద్గురు కడకున్,
సుతుకడకును, రిత్తచేతుల
మతిమంతులు చనరు, నీతి మార్గము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! తెలివైన వ్యక్తులు ఖాళీ చేతులతో రాజు, భార్య, దేవుడు, గురువు మరియు కొడుకు  దగ్గరకు వెళ్ళరు. 

సుమతి పద్యం - 80 (putrotsahamu tandriki)

పుత్రోత్సాహము తండ్రికి
బుత్రుడు జన్మించినపుడే పుట్టదు, జనులా
పుత్రుని గనుగొని పొగడగ
పుత్రోత్సాహంబు నాడు పొందుర సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! కొడుకు పుట్టిన వెంటనే తండ్రికి పుత్రోత్సాహం కలుగదు. ప్రజలు ఆ పుత్రుడి గొప్పతనాన్ని గుర్తించి మెచ్చుకున్నప్పుడు తండ్రికి పుత్రోత్సాహం కలుగుతుంది. 

సుమతి పద్యం - 79 (paala sunakaina yaapada)

పాలసునకైన యాపద
జాలింబడి తీర్చతగదు సర్వజ్ఞునకున్
దే లగ్ని బడగ బట్టిన
మేలెరుగునె మీటుగాక మేదిని సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక తెలివైన వ్యక్తి దుర్మార్గుడి దురదృష్టాల పట్ల జాలిపడి అతడిని రక్షించటానికి వెళ్ళకూడదు.ఒక తేలు మంటలో చిక్కుకుందని, దానిని అగ్ని నుండి బయటకు తీస్తే, అది రక్షించిన వాడిని కుడుతుంది కానీ అతనికి కృతజ్ఞతలు చెప్పదు.

సుమతి పద్యం - 78 (paalanu galasina jalamunu)

పాలను గలసిన జలమును

బాలవిధంబుననే యుండు బరికింపంగా
బాల చవి జెరచుగావున
బాలసుడగువాని పొందు వలదుర సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! పాలను నీటిని కలిపినప్పుడు, ఆ మిశ్రమం కూడా పాలలా కనిపిస్తుంది, కానీ అది పాల రుచిని పాడు చేస్తుంది.అదే విధంగా దుష్ట వ్యక్తితో  స్నేహం నీ మంచితనాన్ని పాడు చేస్తుంది. అందువల్ల దుష్టులకి సాధ్యమైనంత దూరంగా ఉండండి.

సుమతి పద్యం - 77 (guptamu cheyumu mantramu)

గుప్తము చేయుము మంత్రము
వ్యాప్తోపాయములనైన వైర్ల గెలుమి
సప్తవ్యసనముల వీడు
మాప్తుల రక్షింపు చాలు నంతియే సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక వ్యక్తి మంత్రాన్ని రహస్యంగా ఉంచాలి. రకరకాల వ్యూహాలను అనుసరించి, శత్రువును ఓడించాలి. ఏడు ఘోరమైన పాపాలను వదిలివేయాలి అదే విధంగా బంధు మిత్రులను ఎప్పుడూ రక్షించాలి.  

సుమతి పద్యం - 76 (paludomi seyu vidiyamu)

పలుదోమి సేయు విడియము
తలగడిగిననాటి నిద్ర, తరుణుల తోడన్
బొలయలుక నాటి కూటమి
వెల యింతని చెప్పరాదు వినరా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! పళ్ళు తోముకున్నతర్వాత ఆకువక్క నమలడం, తల స్నానం చేసిన తర్వాత నిద్రపోవడం మరియు చిన్న గొడవ జరిగిన తరువాత స్త్రీతో సంభోగించటం అపరిమితమైన సుఖాన్ని ఇస్తాయి. 

సుమతి పద్యం - 75 (parvamula satula gavayaku)

పర్వముల సతుల గవయకు
ముర్వీశ్వరు కరుణ నమ్మి యుబ్బకు మదిలోన
గర్వింప నాలి బెంపకు
నిర్వాహము లేనిచోట నిలువకు, సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! పవిత్ర రోజులలో మహిళలతో శృంగారంలో పాల్గొనకు, పాలకుల చూపించే సానుభూతి వల్ల పొంగిపోకు. భార్య అహంకారంగా మారడానికి అనుమతించవద్దు, జీవనోపాధికి మార్గాలు లేని ప్రదేశంలో నివసించకు. 

సుమతి పద్యం - 74 (parula kanishtamu seppaku)

పరుల కనిష్ఠము సెప్పకు
పొరుగిండ్లకు బనులు లేక పోవకు మెపుడున్
బరుఁగలిగిన సతి గవయకు
మెరిగియు బిరుసైన హయము నెక్కకు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఇతరుల ముందు అసహ్యకరమైన విషయాల గురించి మాట్లాడకు, నీకు ఏ పని లేకపోతే ఇతరుల ఇళ్లకు వెళ్లవద్దు, మరొక పురుషుడితో సంబంధం ఉన్న స్త్రీతో స్నేహం చేయవద్దు, మదమెక్కిన గుర్రంపై స్వారీ చేయవద్దు.

సుమతి పద్యం - 73 (parunaatma dalachusati vidu)

 పరుణాత్మ దలచుసతి విడు,
మరుమాటలు పలుకు సుతుల మన్నింపకుమీ,
వెర పెరుగని భటు నేలకు
తరచుగ సతి గవయబోకు, తగదుర సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! మరొక పురుషుని గురించి ఆలోచించే స్త్రీని వదిలివేయి. తిరిగి మాట్లాడే నీ కొడుకులను క్షమించవద్దు. నువ్వంటే భయం లేని సేవకుడిని నియమించుకోకు. నీ భార్యతో తరచు ఐక్యంగా ఉండకు.

సుమతి పద్యం - 72 (parasathula goshtinundaina)

పరసతుల గోష్ఠినుండైన
పురుషుడు గాంగేయుడైన భువిరని దవడున్
బరసతి సుశీలయైనను
బరుసంగతి నున్న నింద పాలగు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! జీవితాంతం బ్రహ్మచారిగా ఉంటానని ప్రతిజ్ఞ చేసిన భీష్ముడు సైతం పరస్త్రీతో మాట్లాడితే ఆయనకు అపవాదు అంటగడతారు. అత్యుత్తమ లక్షణాలు కలిగిన స్త్రీయైనా పరపురుషుడితో మాట్లాడితే ఆవిడని నిందిస్తారు.

సుమతి పద్యం - 71 (gadanagala magani joochina)

గడనగల మగని జూచిన
నడుగడుగున మడుగులిడుదు రతివలు ధరలో
గడునుడగు మగనిజూచిన
నడపీనుగు వచ్చేననుచ నగుదురు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! స్త్రీలు డబ్బులు సంపాదించినంత కాలం మాత్రమే పురుషున్ని గౌరవప్రదంగా చూస్తారు. ఎప్పుడైతే పురుషులు సంపాదించటం మానేస్తారో అప్పుడు వారిని జీవచ్ఛవంలా చూస్తారు మరియు ఎగతాళి చేస్తూ తమలో తాము నవ్వుకుంటారు.

సుమతి పద్యం - 70 (parasati kootami goraku)

పరసతి కూటమి గోరకు
పరధనముల కాశపడకు, పరునెంచకుమీ
సరిగాని గోష్ఠి చేయకు
సిరిచెడి చుట్టంబుకడకు జేరకు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! వేరే వ్యక్తి భార్యల పొందు కోరకు. పరుల ధనం ఆశించకు. అనవసరమైన మాటలు మాట్లాడకు. డబ్బును కోల్పోయి చుట్టాల వద్దకు వెళ్ళకు.

సుమతి పద్యం - 69 (paranaaree sodharudai)

పరనారీ సోదరుడై
పరధనముల కాశపడక, పరులకు హితుడై
పరులు దనుబొగడ నెగడక
బరు లలిగిన నలుగనతడు, పరముడు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక మనిషి ఇతర స్త్రీలను తన సోదరీమణులుగా చూడాలి, అతను ఇతరుల ఆస్తిని ఆశించకూడదు, అతను అందరికీ శ్రేయోభిలాషి అయి ఉండాలి. ఇతరులు అతనిపై కోపంగా ఉన్నప్పటికీ  అతను కోపంగా ఉండకూడదు. అలాంటి వ్యక్తి గొప్ప వ్యక్తి

సుమతి పద్యం - 68 (panicheyu nedala daasiyu)

పనిచేయు నెడల దాసియు,
ననుభవమున రంభ, మంత్రి యాలోచనలన్,
దనభుక్తి యెడలదల్లియు
యనదగు కులకాంత యుండనగురా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఉత్తమమైన ఇల్లాలు పని చేసే సమయంలో దాసీవలె, శృంగార సమయంలో రంభవలె, ఆలోచన ఇవ్వాల్సిన సమయంలో మంత్రివలె, భోజన సమయంలో తల్లిలా ఉండాలి. 

సుమతి పద్యం - 67 (pagavala devvaritonu)

పగవల దెవ్వరితోడను,
వగవంగా వలదు లేమి వచ్చిన పిదపన్,
దెగనాడవలదు సభలను,
మగువకు మనసీయ్యవలదు మహిలో సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఈ ప్రపంచంలో ఎవరితో శత్రుత్వం పెట్టుకోకు, పేదరికం కారణంగా ఎప్పుడు బాధపడకు, సభలలో ఎవరిని దూషించకు, స్త్రీకి నీ మనసునివ్వకు.    

సుమతి పద్యం - 66 (neere praanaadhaaramu)

నీరే ప్రాణాధారము
నోరే రసభరితమైన నుడువుల కెల్లన్
నారే నరులకు రత్నము
చీరె శృగారమండ్రు సిద్ధము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! అందరికి నీరే ప్రాణాధారము. మంచి పలుకులు పలుకుటకు నోరే ఆధారము. స్త్రీలే మగవారికి రత్నము. చీరలే స్త్రీకి అందము.