సుమతి శతక పద్యాలు 31 - 40 | sumati shataka padyas 31 - 40

31.

ఉరిసెడు ఇంట వసింపకు
మురిసియు పగగొనకు కరణములతో, నింటం
గరిచేడి కుక్కను బెంచకు
చెరిచేడు యగశాలి పొందు సేయకు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! వర్షపు నీరు కారుతున్న ఇంట్లో నివసించకు, గ్రామ కారణంపై పగ, ప్రతీకారం పెంచుకోకు, కరిచే కుక్కను పెంచుకోకు, హాని కరమైన కంసాలివాడితో స్నేహం చేయకు.     

32.
కారణము లేని నగవును,
బేరణము లేని లేమ, పృథివీ స్థలిలో
బూరణము లేని బూరెయు,
వీరణము లేని పెండ్లి వృధరా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! కారణం లేకుండా నవ్వే నవ్వు, రవిక వేసుకోకుండా ఉన్న స్త్రీ, లోపల తీపి పదార్థం లేని బూరె, వీరణం అనే వాయిద్యం లేకుండా జరిగే వివాహం, ఇవన్నీ వృధా.

33.

కులకాంత తోడ నెప్పుడు
గలహింపకు, వట్టి తప్పు ఘటియింపకుమీ,
కలకంఠి కంట కన్నీ
రొలికిన సిరి యింట నుండ నొల్లదు సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా!ఎప్పుడూ నీ భార్యతో హింసాత్మకంగా గొడవ పడకు. నిరాధారమైన లోపాలు ఆమెకు ఆపాదించకు.స్త్రీ ఏడుస్తున్న ఇంట్లో లక్ష్మి(డబ్బు) ఉండదు.

34.

కూరిమి గల దినములలో
నేరములెన్నడును గలుగ నేరవు మఱి యా
కూరిమి విరసంబైనను
నేరములే తోచుచుండు నిక్కము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! నీవు ఎవరితోనైనా స్నేహం చేస్తున్నప్పుడు,వారిలో నీకు ఎటువంటి లోపాలు కనిపించవు. కానీ అదే స్నేహభావం సన్నగిల్లటం ప్రారంభమయ్యాక అవతలి వ్యక్తిలో అన్ని లోపాలే కనిపిస్తాయి.

35.

కొంచెపు నరుసంగతిచే
నంచితముగఁ గీడువచ్చు నదియెట్లన్నన్
గించిత్తు నల్లి కుట్టిన
మంచమునకుఁ జేటువచ్చు మహిలో సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఎలా అయితే నల్లులు పట్టడం వలన మంచానికి దెబ్బలు తప్పవో అలానే చెడు వ్యక్తితో స్నేహం నీ ప్రమాదానికి దారి తీస్తుంది. 

36.
కొక్కోకమెల్ల జదివిన,
చక్కనివాడైన, రాజ చంద్రుండైనన్‌,
మిక్కిలి రొక్కము లియ్యక,
చిక్కదురా వారకాంత సిద్ధము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక మనిషి శృంగారానికి సంబంధించిన గ్రంథాలెన్నో చదివి ఉండవచ్చు, అతను అందంగా ఉండవచ్చు, అతను గొప్ప రాజు కావచ్చు.కానీ డబ్బులు ఇవ్వకుండా వేశ్య నుండి సుఖం పొందలేడు 

37.

కొరగాని కొడుకు పుట్టిన
గొఱగామియెగాడు తండ్రి గుణములజెఱచున్
జెఱకుతుద వెన్ను పుట్టిన
జేరకున తీపెల్ల జెఱచు సిద్ధము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! చెరకుగడ యొక్క ఒక చివరన ఏదైనా ముళ్ళ పొద పెరిగితే అది ఆ చెరకుగడ తీపిని నాశనం చేస్తుంది, అదే విధంగా ఒక పనికిరాని కొడుకు తన తండ్రి ప్రతిష్టని నాశనం చేస్తాడు. 

38.

ఎన్నడు కుడవక కట్టక
తన్నేమరి కూర్చు ధనము ధరలో నెపుడుమ్
మన్నిలకు జూదరలకు
కన్నములకు బోవుచుండు గదరా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఒక వ్యక్తి సరిగ్గా తినకుండా మరియు సరైన బట్టలు ధరించకుండా ఆదా చేసిన డబ్బు చివరికి పాలకులు, జూదగాళ్ళు లేదా దొంగల పాలు అవుతుంది.

39.

కరణము గ్రామాభరణము
కరణము దన్నేలు పతికి కంఠాభరణ
స్ఫూరణ మాటడు వికటించిన
మరిమరి కాపులకు మిగుల మరణము సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా!కరణము గ్రామానికి ఆభరణము, అతను రాజు మెడకు గల గొప్ప ఆభరణము వంటివాడు. కానీ అతనితో శత్రుత్వం పెంచుకుంటే, అతను గ్రామంలోని రైతులకు మరణం అవుతాడు.

40.

ఎప్పుడు సంపద గలిగిన
నప్పుడు బంధువులు వత్తు రది ఎట్లన్నన్
దెప్పలుగ జెఱువు నిండిన
గప్పలు పదివేలు చేరుగదరా సుమతీ!  - బద్దెన

భావం:- ఓ బుద్ధిమంతుడా! ఎలా అయితే చెరువు నిండా నీళ్లు ఉన్నప్పుడు కప్పలు అన్ని వచ్చి అక్కడ చేరుతాయో అదే విధంగా నీ దగ్గర డబ్బు ఉన్నన్ని రోజులు బంధువులు నీ చుట్టే ఉంటారు.